Svaka profesija ima svoje karakteristike, pa tako i računovodstvo.
Uvriježeno je mišljenje da je računovodstvo dosadan posao. Jeste, ako ga radite na način da vam ne može pružiti više od monotonije beznačajnih brojeva, stavova duguje i potražuje, ili puke forme bilansa stanja i bilansa uspjeha.
Posljednji period sam pokušavala napraviti neku usporedbu karakteristika prosječne osobe koja se bavi računovodstvo sa drugim profesijama, i nekako mi je najinteresantnija usporedba sa ljudima koji se bave ili su vezani za marketing, u najširem smislu te riječi.
Kratke crtice o računovodstvu
U ovoj profesiji rade uglavnom žene, srednje do starije dobi. Rjeđe se za ovaj posao opredjeljuju muškarci jer je statičan, uglavnom vezan za kancelariju i zahtijeva preciznost. Muškarci (u prosjeku) vole dinamiku, kretanje, i nisu baš vični preciznosti i strpljivosti (čast izuzecima).
Prosječna dob ove profesije su neke srednje godine, međutim, u posljednje vrijeme primjećujem jedan lagani trend „podmlađivanja“, što me iskreno raduje.
Jedna bitna karakteristika ove profesije jeste da nije ljubitelj promjena.
Računovođe nerado prihvataju elektronske porezne i druge prijave, elektronsko popunjavanje finansijskih izvještaja, internet, … Još uvijek preovladava mišljenje da je papir taj koji najbolje „nosi cifre“, da se trebaju ručno voditi poslovne knjige,… Postoji nekakav otpor u ovoj profesiji spram „klika“ i činjenici da taj famozni „klik“ može značajno olakšati rad.
Još jedna karakteristika je način organizovanja i učešća na simpozijima i konferencijama. Posmatrala sam, na primjer, Tvitomaniju i Proactive koji su se završili nedavno, i upoređivala je sa simpozijima koji računovodstvena profesija organizuje u Neumu u maju i septembru svake godine. Razlika je više nego drastična, od organizacije, načina komuniciranja sa učesnicima, učešća na konferenciji, interakciji među učesnicima i na relaciji predavači – učesnici, pa do samog party-ja koji se uveče organizuje.
Računovođe nerado i rijetko diskutuju (uz čas izuzecima), ne vole interakciju i neposrednost, ljubitelji su oficijelne priče, dok je, barem mene lično, oduševila neka neposrednost, opuštenost, lakoća, pozitivna vibra koju sam osjetila makar na fotografijama sa Tvitomanije i Proactiva.
Ovaj posao je klasičan „rudarski“ posao, stalno „kopanje po papirima“, preračunavanje, sravnjavanje, usaglašavanje, obračunavanje, i šta već sve ne. I zbog toga nije nimalo čudno što ljudi koji se intenzivno bave ovim poslom za relativno kratak period osjete zasićenje i potrebu za promjenom posla. Međutim, rijetko to urade jer im sama priroda profesije nesvjesno ugradi jedan specifičan čip, a to je – nebriga o sebi i briga o drugima.
Zašto „nebriga o sebi a briga o drugima“?
Ako se neko bavi računovodstvom profesionalno, na način da ima svoju firmu (npr. računovodstvenu agenciju) često je rastrzan između vođenja vlastite firme i vođenja brige o klijentovoj firmi. Računovođa, koji je u isto vrijeme profesionalno angažovan da vodi poslovne knjige (što često znači i cijelo poslovanje, pa čak i savjetovanje) za klijenta mora u isto vrijeme da bude fokusiran na klijentovu firmu, njen poslovni rezultat, prihode, rashode, planove, investicije i dr. i na svoju firmu, u smislu upravljanja, organizacije i poslovanja. To je veoma često nemoguća misija, i uvijek neko dobije manje pažnje i manje brige.
Često se računovođe zaokupe klijentovom firmom, odnosno firmama klijenata, pa zanemare vlastitu. Zbog toga smatram da veću šansu za uspjeh imaju računovodstvene agencije koje vodi lice koje se ne bavi istovremeno i računovodstvom, odnosno lice koje nije profesionalno angažovano kod klijenta na operativnim računovodstvenim poslovima.
Razlog je jednostavan – ne može se istovremeno raditi na dvije tako suštinski različite funkcije. Vođenje firme, pa makar to bila i računovodstvena agencija, zahtijeva puno više pažnje od pukog ugovaranja poslova, naplate i plaćanja. Ovo „pravilo“ se može primjeniti na sve profesije, ali je u računovodstvenoj nekako posebno izraženo, čini mi se.
Zbog toga kažem da računovođe, u prosjeku, više vode brigu o drugima nego o sebi.
Je li računovodstvo dobar biznis?
Može biti. Uslovno je kao i za sve profesije, ali sa svojim specifičnostima.
“Gledanje u rikverc” je opis računovodstva. Po definiciji, računovodstvo se bavi promjenama koje SU SE DESILE, što znači da je računovođa čitavo vrijeme usmjeren ka prošlim događajima, njihovim evidentiranjem, knjiženjem, analiziranjem i sl. To konstantno “gledanje u rikverc” nakon izvjesnog vremena postane osobina koju prosječan računovođa dobije, a da često i nije svjestan toga.
Najveća „boljka“ ove profesije jeste što „gledanje u rikverc“ može postati životna i poslovna filozofija. Ako se to desi, onda taj biznis može da propadne, ili u najblažoj varijanti da životari na način da računovođa obezbjeđuje sebi i zaposlenima plaću bez neke značajnije akumulacije profita i lične štednje. Takav biznis nema smisla, međutim, značajan dio ove profesije je organizovan i funkcioniše upravo na ovakav način (mada mnogi to neće priznati, ili su skromni).
Računovođe brinu o klijentima, o njihovoj dobiti, smanjenju poreza, smanjenju rashoda, povećanju prihoda, da li će dobiti kredit, kako će proći kod inspekcije, … i u toj brizi zaboravi se na brigu o vlastitom biznisu.
Računovođe zaboravljaju da su jedna od rijetkih profesija koja se stalno educira, kroz obaveznu Kontinuiranu profesionalnu edukaciju, na seminarima koji se plaćaju, i ne znaju da se izbore za bolju poziciju na tržištu.
Često se u neformalnim razgovorima čuje rečenica „Kako advokati imaju svoju tarifu i cijene svoj rad, a mi sami sebi spuštamo cijenu rada?“, međutim, dalje od te rečenice se ne ide. Računovođe nemaju za svoj rad jedinstvenu tarifu, ni lokalno, a ni u okviru profesionalnog tijela koje ih okuplja, pa tako možemo u jednoj čaršiji, za istu firmu, dobiti ponude za računovodstvene usluge u rasponu 200 – 600 KM.
Računovođe i internet
Jedna od stvari koja govori u prilog kako računovođe (ne)vode računa o svom poslovanju jeste i njihov pristup marketingu, predstavljanje potencijalnim klijentima, prisustvo na internetu i društvenim mrežama, promocija poslovanje,…
To je jedno područje koje se veoma često nalazi van kruga poznatih i priznatih „stvari“, jer, filozofija koja je računovođi poznata glasi „gledanje u rikverc“, a sve navedeno je „gledanje naprijed“.
Na Facebook-u nisam naišla na neki značajan broj fan page koje se bave računovodstvom (izuzev stranih, koje u ovoj priči ne računam), na Twitter-u još manje, a na LinkedIn ponajmanje. Uglavnom su tu ljudi iz marketinga, novinarstva, …
Šta reći za kraj?
Računovodstvo može biti dobar biznis, ako se promijeni filozofija “gledanja u rikverc” i ako se odvoji funkcija upravljanja agencijom od operativnih, računovodstvenih poslova. To su, po meni, dvije najvažnije stvari koje se “iznutra” moraju promijeniti. Onda slijedi podjednako važna promocija i predstavljanje usluga potencijalnim klijentima.
